วิชาการ

แบบทดสอบพร้อมเฉลย: ทดสอบความรู้การปฐมพยาบาล

อากาศเมืองไทยถึงจะมีลมหนาวลมฝนพัดมาบ้างประปราย แต่ส่วนใหญ่ก็เห็นตรงกันว่า มีแต่ร้อนมากกับร้อนน้อย แถมเป็นแบบร้อนชื้นที่เหงื่อไม่ค่อยระเหย  ตอนร้อนมากก็ไม่ธรรมดา เล่นเอาเหงื่อท่วม เพลียจัด บางคนเป็นลม ชัก เพี้ยนไปเลยก็มี และถ้าเป็นหนักรักษาไม่ทันก็ถึงตายได้เลย!!

Ambulance diversion ได้ถูกนิยามไว้หลากหลาย โดยทั่วไปหมายถึงการที่ห้องฉุกเฉินปฏิเสธรถพยาบาลที่จะนำผู้ป่วยมาส่งในช่วงเวลาที่มีจำนวนผู้ป่วยมากเกินขีดความสามารถของโรงพยาบาล  ถือเป็นมาตรการ "ชั่วคราว" ที่ถูกนำมาใช้แก้ปัญหาผู้ป่วยล้นห้องฉุกเฉิน (emergency department (ED) crowding)  โดยเชื่อว่าจะทำให้ผู้ป่วยได้รับการรักษาเร็วขึ้น (จากสถานพยาบาลอื่นที่มีความพร้อม) เป็นผลให้ลดอัตราการตายและการเกิดภาวะทุพพลภาพได้

ภาวะเลือดออกในช่อง Anterior chamber หน้าเลนส์​ เป็นอีก ภาวะบาดเจ็บที่พลาดกันได้บ่อย ทั้งการตรวจพบและแนวทางใน การรักษา การตรวจตาผู้บาดเจ็บอยู่ในขั้น Secondary survey (ใน Primary survey ดูแค่ pupil) เมื่อผู้บาดเจ็บอยู่ในท่ายืนหรือนั่ง จะเห็นเป็นระดับของเลือดจากการตกลงสู่เบื้องล่างของเม็ดเลือด แต่หากตรวจในท่านอนหงาย จะไม่เห็นระดับดังกล่าว ถ้ามีเลือด ออกไม่มาก อาจทำให้พลาดได้ง่าย จึงต้องอาศัยความช่างสังเกต,​ช่างสงสัยของผู้ประเมิน แนวทางในการรักษา แยกออกตามกลไกการบาดเจ็บเป็น

ภาวะที่มีความดันโลหิตสูงร่วมกับ Acute end organ ischemia (ระบบการไหลเวียนโลหิต,​ ไต และระบบประสาท) ซึ่ง ควรรักษาโดยลดความดันโลหิตลงใน 1 ชั่วโมง โดยในแต่ละภาวะ มีเป้าหมายและการเลือกใช้ยาที่แตกต่างกัน เช่น

1. Hypertensive encephalopathy เน้นที่เป็นเร็วและดีขึ้นได้ หลังการรักษา ซึ่งอาจมาด้วยปวดศีรษะ, สับสน,​ ​คลื่นไส้ อาเจียน,​ ชัก,​ ซึมลงจนถึงหมดสติได้

การรักษา เน้นลด MAP* ลง 25% (มักไม่ให้ MAP < 100 mmHg),​ หลีกเลี่ยงยาที่ควบคุมการลดความดันไม่ได้ เช่น Nifedi- pine Sublingual มักให้ Nitroglycerin IV drip

ฟังดูเหมือนจะเข้าใจภาวะนี้กันดี แต่จากที่ผ่านมารู้เลยว่ายัง ไม่ถ่องแท้ ไม่เชื่อลองตรวจดูก็ได้ครับ

ภาวะ anaphylaxis เกิดจากการได้รับ สัมผัสสารที่แพ้หรือมี ความไวเกินต่อสารนั้น ๆ แล้วเกิดปฏิกิริยาทางร่างกายอย่างรวด เร็วหรือเฉียบพลันในเวลานาทีถึงชั่วโมง (มักไม่เกิน 2 ชั่วโมง) โดย เกณฑ์การวินิจฉัย มีอาการอย่างน้อย 2 ระบบ ได้แก่

1. อาการทางผิวหนัง : ลมพิษ (Urticaria) และ / หรือ Angioedema

2. อาการทางระบบทางเดินหายใจ : Dyspnea, Wheeze - bronchospasm, stridor, PEF ลดลง, hypoxemia

Adenosine เป็นยาอีกตัวหนึ่งที่มีความจำเพาะตัวค่อนข้าง สูง ประเภทมาเร็วต้องไล่ไปให้เร็วเพราะครึ่งชีวิตของยา (half life) สั้นมากเหลือเกินในร่างกายคน การฉีดยาตัวนี้จึงต้องเน้นเป็นพิเศษว่าต้องเร็ว เร็วมาก และ ผลที่ได้ก็ทันใจ อยู่ไม่นาน คนไข้หลายคนเล่าว่า รู้สึกเหมือนตก ตึกสูง,​ลงรถไฟเหาะ, เหมือนหล่นลงมาแล้วมีใครปิดไฟ (มันมืด) หวิว ๆ ถ้าดูจากจอ monitor จะเห็นเป็น asystole เป็นช่วงสั้น ๆ ได้เลย จนพยาบาล แพทย์บางคนรู้สึกเสียว ไม่กล้าใช้ แต่อย่างไรก็ตาม ยานี้ก็เป็นยาตัวแรกที่แนะนำให้ใช้ในภาวะ Stable Narrow complex Regular tachycardia เช่น Supraventricular tachycardia (SVT) ด้วยความที่ออ

มีการพูดถึง ABCD ในหลายเรื่องไม่ว่าจะเป็น Basic life support, Advanced cardiac life support, Trauma, Toxicology ก็เริ่มต้นคล้าย ๆ กันคือ A- Airway, B- Breathing, C- Circulation แต่พอถึงตัว D เริ่มต่างกันไปทำให้บางครั้งเกิด ความสับสนว่า พูดถึงตัว D ที่หมายถึงอะไรกันแน่ ถ้าอย่างนั้นเรา ลองมาทำความรู้จักตัว D ตัวดีของเราว่าคืออะไรบ้าง